Sunday, September 25, 2011

HARSATNA HMACHHAWN NGAM TEN PATHIAN ROPUINA AN HMU THIN (Chhiar tur Daniela:3:6) - RK. Ramherliana

    Zawlnei Daniela lehkhabu ah hian ringtu ten HARSATNA pumpelh na zawng lo a, atak a hmachhawn na thu vawi hnih kan hmu a. Chung harsatna hmachhawntu te avang a Pathian ropuina puanchhuah a a awm thu kan hmu bawk a ni.
    1.  Sadraka, Mesaka leh Abednegoa te :
    Daniela Bung 3 ah Sadraka, Mesaka leh Abednegoa te chung chang kan hmu a. Dura phaizawl ah Nebukanezaran rangkachak lim a din tir luah mai a,music chi hrang hrang a rik hunah chu rangkachak milim chu chibai buk tur a ni a, chibai an buk duh loh avangin Nebukanezaran vau pahin a thlem leh chung pawhin chibai an buk duh chuang loa, Pathian an rin zia an tar lang a ni.
    Tichuan tawrhna pumpelh zawng ni lo in tawrhna hmachhawn an thlang ta a, Pathian ropuizia tarlanin a lo awm ta. Rawhtuina mei a leh sarih a tih sat pawhin a ti na thei ta lo a, mei rim pawh an nam hek lo.
    2. Daniela :
    Daniela Bung 6 ah Daniela er tu ten a hekna tur an dap a, Daniela tihdik loh an hmu thei silo va, “Daria, an lalber hnenah chauh lo chuan dilna engmah thlen loh tur” tiin thu pek an siam tir ta ngawt a ni. Chu thu Daniela’n a hriat veleh chuan tawrhna pumpelh zawngin hma a la chuang lo a, Pathian ropuina a lanna turin pumpelhna zawng lovin sakeibaknei puk chu Daniela chuan a thleng ta a ni.
    Tichuan Pathian ropuina chu a lo lang ta. Daniela pawh chu sakeibaknei pawhin engtinmah an tih lo a, him takin a awm ta a ni.
    Heta kan hmuh langsar tak chu, Pathian hian tawrhna pumpelh tu te awmpui hi min tiam lo a,tawrhna hmuna awmpui min tiam zawk a ni.
    “Tui te in daikai lai pawh in kei in hnen ah ka awm ang a..........mei a in kal tlang lai pawh in in kang lovang a...”(Isa: 43:2)
    Tawrhna thlenga Pathian zuitute avang a Pathian ropuina lo lang hi thlir ila:
    1. Sadraka te, Mesaka te, Abednegoa te kha an kang hauh lo.
    2. Daniela sakeibaknei ten an ti na lo.
    3. Vantirhkoh in Sadraka te a awmpui chu mipuite’n an hmu.
    4. Daniela hek tu te sakeibaknei pukah paih an ni a, pawhsawm an ni.
    Pathian ropuina lan na ropui ber chu Lal te, Nebukanezara leh Daria ten Pathian ropui zia an hmu a, chu mai a ni lo a, Pathian ropuina puang chhuak tu an lo ni ta hial zawk a, Anni phei chuan Pathian ring tur in mite an ngen a ni satliah lo a, thupek chhuah in mite Pathian ring tur in an tilui hial zawk a ni.  (Dan. 3:28-30, 6:25-28).Hetiang tak a Lal te awm tir thei tute chu Lalpa avang a tawrhna hmachhawn ngam te a vang a ni.
    Ringtu inti tam tak te hi chuan kan hma a tawrhna a lo awm dawnin pumpelh ka zawng ruai thin, tawrhna hmun thleng zo lo ten Pathian ropuina an hmu phak lo fo.
    A nuam chinah  hi chuan Pathian a inpuang khat \hin, hun harsa lo ah chuan ringtu tan pawh Pathian mamawh na a tlem a, Pathian tihtakmeuh a auh pawh thil harsa tak a ni. Pathian ringtu, Lalpa rawngbawltu ten tawrhna pumpelh zawng ni lo a, Pathian hming avang a tawrhna kan hmachhawn ngam phawt chuan Pathian ropuina a lo lang thin.
    Lalpan malsawm rawh se.

Saturday, September 17, 2011

BEIHRUAL HMAN TAN DAN - Laldawnkimi, Archivist, Synod Office

THUHMA  : Kum 1894-ah Chanchintha kan dawng a,   kum 1906-ah Harhna tum khatna a lo chhuak a,  a tum hnihna pawh  kum 1913 ah a lo chhuak leh a, ringtu an  pung hle. Mahse    hun engemaw chen hnuah harhna chu a lo reh a, Kohhran a lo nguiin a lo chaklo leh ta, rinna kawngka an la ngheh tawk loh avangin han ban leh puk puk te a awm a, khawvel miten nuihzatin “Pathian thu awih leh aichhia chuan thal an hua a nia” an ti thin. Mahse,  mi engemawzat rinnaa mi nghet leh rinawm an awm  a, phurna hloh mahse thahnemngaihna hloh lovin an thawk zel a.  He Harhna hnua Kohhran han ngui leh chuan mi tam tak hnungtawlhna leh zuaina a siam mai bakah, thawhlawm pawhin a tuar nghal a, 1917-a Tirhkoh tirh chhuah 7 chu thawhlawmin a daih loh avangin an hlawh bi cheng 10 chu cheng 8/- a tihhniam a ni a. Tichuan ringtute intihchak tawnna leh ringlote beihna chu hnapuia neih an duh ta a ni. ( Mizo Kohhran Chanchin  Rev. Saiaithanga phek 54-56, 58)

BEIHRUAL NEIH A NI TA :  Hetih lai hian Mizoram Hmar chan  pum pui hi Khasi Synod hnuaiah Presbytery pakhat  kan ni a,  kum khatah vawi hnih ( March & Oct ) Inkhawmpui  an nei thin a, March 15 - 18, 1918  Presbytery Inkhawmpui Aijal-a neih chuan hetiangin a rel a
    “ Kristian Beihrual-na hi June, 1918 a hian lo awm tan turin kan ruat a. Thla chawhma lam chu mahni Kohhran ho tan a, intihchakna tur leh in tih thianghlimna leh in tih ngah lawk na atan kan hmang theuh ang a, tin, thla chawhnu lam chu ringlo te tan a hman tur a ni ang, mi hruai hram  turin. Tin, Kohhran tin in an thawh-zia dan theuh tur an ngaihtuah ang”.
    (Presby. 1918  No.10,    Kristian Tlangau  May 1918  phek 94 )          
Rev. Sandia pawhin hetiang hian hriattirna a chhuah a-
            Hmar-Chan Presbytery thil-tih chhiar ilang-in, thil pawimawh em em an ruat a ni. Tun June thla chhung hian Hmarchan khaw-tin-ah Pathian Ram tizau turin leh Isua mi zawng zawng tithianghlim turin kan beirual ang. Hetiang-in tunlai-in India ram pumpui-ah an ti mek a ni. Malsawmna tam tak an hmu tawh a ni.  Tin, unaute u, heng thil hi hriatreng a tul a ni. Kan beihrualna hi ti tha tur leh Pathian hming ti-ropui turin, heng thil hi i ti ang u :-
a) Nasa takin tawngtai-in Pathian malsawmna kan dil tur a ni, June thla hma pawhin rei fe an.
b)  Kan ngaihtuah fo tur a ni.
c) Kan in-en tur a ni. Kan rilru kan buatshaih tur a ni. Sualna zep ilangin malsawmna a dal ang. Isua hnena fel takin kan inpe tur a ni.
d) Engtinnge beihrualna hi kan tanpui theih ang, kan ngaihtuah tur a ni. Tin, a  tumna ber kan  hre reng tur a ni. Hapta hnih hmasa chhungin, kohhranho mi ti-harh leh ti-thianghlim turin kan bei hram ang. Tin, chu mi hnuah chuan  awih lote hnena kal-in kan bei-rual ang. Heng thil pahnih hi kan Pathian duhzawng a ni tih kan hria. Taima takin i ti ang u. Tin, kan Kohhranho tin in malsawmna ropui tak an hmu ang tih kan beisei. Beihrual thatna tur chu tawngtaiin i dil fo ang u.  (Kristian Tlangau  May 1918  phek 99)
    Hemi tuma an hman dan   Lalhnawka khua Lungsum leh  Lalzika khua te chuan an report bawk a, a ngaihnawm hle ( Kristian Tlangau  Sept 1918 phek 172, 180)  Aizawl hmuna an hman dan report  Sandia Sap leh Liangkhaia te ziak hetiang ani:
 “..... June nikhat zan  atang khan inkhawm kan lo tan ta a, Pathian in mal min shawm shak a, keini Kohhran a mawi lovin kan inkhawm chu kan lo hlim ta hle mai a, zan khat zan a pang chuan inkhawm kham lovin kan lo tin ta hial mai a; chumi Kohhran chhunga inkhawm chhung chuan, mi in ah emaw, Biakin ah emaw inkhawm mah ila, kan hlim hle fo thin a, uar hauh lova sawi pawhin hlim reng rengin kan tum tla,  tih theih a ni e.
            Tin, thla chanve a lo ral dawn Pathianni vawi thum zan ah chuan Inpumpekna inkhawm kan nei a Chu mi inpumpekna ah chuan “Inpumpekna lehkha” an ti a, Pathian hnena kan thu tiam zawng zawng kan lo thlah thlam tawh si kha chawk harh leh turin In tiam na lekha te tak te mi zawng zawng hnena an sem a. Tin, mi pakhatin Pathian hnena inpek tharna lam thu a sawi a; han ngaih thlak meuh chuan kan Pathian thu awihna hi a lo pan deuh tak a lawm maw ! tiin kan insit  theuh mai a “Tun hma lam ai kha chuan ka va bei nasa deuh tawh dawn em” kan ti rilru theuh a ni.
    Tin, thu sawi zawhah chuan “In-pum-pek thawh-lawm” an ti a,thawh-lawm kan upa ten an khawn bawk a, chu tah pawh chuan ni dang ai chuan kan thawh tam  zawk theuh a ni awm a, chu mi tum maiah chuan cheng 14/- lai kan ngah a. Tin, chuta chinah chuan Pathian thu awi lo ho kan bei tan ta a. Mi lian deuh in mi lian deuh an bei a, mi te deuh in mi te deuh kan bei a, nula in nula, tlangval in tlangval, pitar in pitar, putar in putar, naupang in naupang, mahni tum tawk theuh kan bei a. Pathian in chakna min pek avangin tumahin hlau lo leh zak lo leh ning lovin kan bei theuh va: ruah sur chung te pawh hian kan bei zel a kan lawm em em vek a ni...........”
Khaw hrang hrang atanga Beihrual  vanga hming pe thar   mi 344  an ni. ( Kristian Tlangau  Oct. 1918 phek 194-195) 
            Hetianga  June 1918 ah hlawhtling taka an hman avangin October, 1918-a Champhai Hmunhmeltha khuaa Presbytery  chuan  “Beihrualna hi awm leh sela kan ti tlang a, kum 1919  September a ni ang, a tih dan tur chu hmana mi ang  bawk khan a ni ang”. tiin a rel leh ta a ni ( Presby.  Oct. 1918    No.11 )
             Ringtuten thahnemngai taka an tawngtaina leh an beihna chu Pathianin mal a sawm a, kum 1919 ah chuan Harhna tum thumna a  lo thleng leh ta nghe nghe a nih kha.
HMAN HUN :   Kum 1918 ah June ,  1919 leh 1920 ah September, 1921 ah January ,1922 - 1924 ah April thlaah te  hman thina ni a, mumal taka September thla kan hman hi 1925  atangin a nih hmel  e. (Presby. Oct. 1920 No.25,  Oct. 1921 No.33, Assembly  1925  Jan No. 18)
Thu Zir : Standing Com. rel angin kum 1937 atangin ram pum huap thu zir bik siam tan niin a lang, “ Kan Kohhran kum tin Beihrual hi fel zawka kan tih theih nan Beihrual programme ram pum tan siam ila, kan subject  chu Insumna thu lam nise” (SC  dt.28.6.1937  No.7).  Mizoram buai avangin ram pum huap zir tur siam loh tum a awm a, hengah hian mahni Kohhran remchan anga buatsaih leh hman a ni. Hapta hmasa ber Ramthar hapta hi 1981 atanga hman tan a ni a, Hapta lina Kristian Chhungkaw hapta hi 1983 atanga hman tan a ni. 
Beihrual thla hman dan tihdanglam rawtna :
            Aizawl West Presbytery-in Beihrual thla hman dan tihdanglam  a rawtna   chu 2001 Synod chuan tha tiin SEC bawhzui turin a dah a ( 2001 Synod Gen.5)  Questionaire-te siama  ngaihdan hrang hrangte lakkhawm anih hnuah tihdanglam dan tur hetiang hian rel a ni :
            1)  Beihrual hi September thlaah hmang zel ila.
            2) Tualchhung Kohhranin remchang leh tha atih angin Biak in leh in lamah hman pawlh thin a ni ang.
            3) Thupui hi rampum huapin Synod-in ala siam zel ang a, amaherawhchu a thupui leh Bible chang tarlan bakah a kaihhruaina thuziak hi chu tuna kan hman lai aia tawi fel zawka siam tur a ni ang.
            4) Mahni Kohhran tan tangkai leh sawt zawka hmang duhte tan zau zawka zalenna pek a ni ang.
            5) Kan Kohhran hmalakna pawimawh - Kristian Chhungkua, Ramthar leh vantlang nun siamthatna ( Social concern) lam thilte hi hlamchhiah loh tur a ni ang.( SEC 185: 7;   SEC 186:7;   SEC 187:29)

Saturday, September 10, 2011

KRAWS CHUAN KHAWVEL NEN MIN TIHRANG TA (Luka 12:51-53) -Upa Lalthankima

            Kraws kawng zawh tura khawvel kalsan a harsat hian, nu leh pa te, leh nau te nena inthurual theih loh hun a ni. Nakinah chuan a nu chu a na ta a, a thi ta nghe nghe a. A thih dawn tepah a rilru a lamlet hman a. “Ka lo tidik lo a ni. Ka fanu hian a tidik zawk a ni,” tiin a sawi, an ti. Nula chu a nu dam loh vanga la awm pawh a ni lo va, a la inbuatsaih rih vang a ni a. A zirnate a zawh hnu chuan daltu awm lovin a kal ta a. A nu ruang chu a kalsan ta a ni. Nula hian a nu a tuithlar duh a ni lo va, Isua a hmangaih zawk a ni. “Tupawh ka hnena lo kal chuan a pa te, a nu te, a nupui te, a fa te, a unau te, a farnu te, ama nun nen lam a huat loh chuan ka zirtir a ni thei lo vang,” Lal Isuan a ti.
      Kan Lalpa ruala misual pahnih an khenbeh (Lk. 23:32,33) vete kha engati nge a vei lam ve veah emaw, a ding lam ve veah emaw an khenbeh loh? Engati nge Isua kha a laiah an khenbeh? A khengbettute khan chhan mumal neia ti an ni kher lo vang. Mahse annin an thiltih awmzia an hre lo na a, Pathian remruat ni ngeiin a lang. Kraws chuan mihring a then darh a ni. Misual, sualna thuhmun, hremna leh thihna thuhmun tuar an ni a. Mahse mihring then darhtu a lo kartla ta a. Inkawp tlat thinte karah chhandamtu a lo awm a. Vawiinah hian pakhat zawk chu vanah malsawmna tinreng dawngin a awm a. A thianpa erawh chu na tinreng tuarin hremhmunah a awm. An tawp dan a thuhmun ta lo. Chatuanin an inhmu leh tawh lo vang, pakhat ropuinaah a lut a, pakhatin anchhia a dawng ta. Lal Isua pawmtu leh hnartute chu thian an inthen ang a, laina an inthen ang. Kraws kawng chu inthenna kawng a ni.
      Nula piangthar dang ve thung chuan India rama kal turin kohna a hmu a. A nu chu piangthar lo a ni a. Ani chuan a fanu chu hmun danga kal lovin amah enkawl turin a duh a. Nula thiante pawh chuan a nu enkawl chu tha an tihsak a. “Chhungkuaah kan tan phawt tur a ni,” an ti a. A nu chu Lal Isua hnena hruai tum hmasa turin an hrilh a ni. Mahse a kohna hmuh chu hnar chi niin a hre si lo. A nu te, a laina dang leh a thian ngaih em emte chu thihsan a thlang ta. Mi nunrawng nih a hlawh dawn. Enkawl ngai ngawih ngawih mahni hringtu nu kalsan chu a nun chhiatthlak a ni. Mahse Lal Isua zuiin India ram a pan ta a. A Lalpa ruala ‘bawhchhetute zinga chhiar tel’ nih chu a thlang ta. A tan khawvel chu khenbehin a awm ta a, ani pawh khawvel tan khenbehin a awm ta a nih chu. Nu leh fanu inkarah chuan kraws chu a ding a. Kraws leh lam pangah a nu chu ‘bawhchhiatna leh thihna’ hmunah chuan a kalsan ta. Kraws chuan nufa a ti then a. A nu mit hmuhah Krista chu khenbeha lantirin a awm ta a ni. “Kei lei ata khai kana ka awm chuan mi zawng zawng ka lamah ka hip ang,” Lal Isuan a ti.
      A fanu chu a ngaihtuah apiangin Krista leh a kraws chu hmuh tel loh rual a ni ta lo va. Isua lama hip a nih dan chu a hrehawm chi a ni. Nula pawh khan a nu chu a theihnghilh thei lo. Nimahsela a nu chu thihsan zeta Krista tana nun a thlang ta a ni. Kum tam fe hnuah chuan chawlin a hawng a. A nu pawh Krista hnenah a hruai ve ta nghe nghe a. A chawlh chhungin a nu chu thlamuang takin, nunna thar neiin a thi ta a ni. Lal Isua pawhin Pa hnena min hruai theih nan kraws thihna a tuar a, kan hmangaih berte Lalpa hnena kan hruai theih nan pawh tuar a ngai ve a ni.
      Nula leh tlangval thenkhat, an nu leh paten Isua Nula leh tlangval thenkhat, an nu leh paten Isua hnena hruai an tuma an theih loh, bei tidawng tak tak pawh an tam. Nu pakhat pawhin a fapa chu misual kut a tuar loh nan te, buai leh chhiatna laka a him theih nan te a tawngtaisak thin a. Hun a kal zel a, a sual zui zel bawk a. A tawpah chuan a nu a thangharh ta. A dilsak dan pawh a dik lo tih a hre ta a. A fapa hnenah chuan, “I damna leh himna tur ka dil tawh lo vang. Krista ta i nihna tur chauh ka dil ang a. Chu chu i dam phah emaw i thih phah emaw ka ngaihtuah lo,” a ti a. Lal Isuan chu tlangval a neihna tur chu a dil ta ngat ngat a. A dil angin Krista chuan a man ta ngei a. Chu tlangval chu Afrika ramah missionary a lo ni ta hial a ni. Hei hi kraws thlarau chu a ni. Lal Isua kan zui avangin chhungkua chu lo rethei ila, khawvela nihlawhnate hi ch^n ila, tih hi kraws kawng zawh dan a ni.
            Kraws thu hi engtin nge kan ngaihthlak thin le? Kan chhungkaw tan Pathian malsawmna kan duh. Kan fate pawh piangthar ngei se kan ti. Amaherawhchu eng ang chiahin nge awm se kan duh? Kraws kawng hi zawh ve se kan duh takzet em? Lal Isuan a lo kal chhan a sawi hi i ngaihthla teh ang: “Khawvela rem lentir tura lo kal emaw mi ti e lo? Hnai lo ve, ka hrilh a che u, do lentir tura lo kal ka ni; tun hnuah chuan chhung khatah mi panga an indo ang, pathumin pahnih, pahnihin pathum...” (Lk. 12:51ff).
      Kan fate hi piangthar sela, Lal Isua zuiin kraws kawng zawh ve tak tak se kan ti em? Mahni in lum kalsana an zar kan zo phak lohva awm tura kan phal pawh a ngai maithei. Kraws chuan mihring inlainatna leh inngainatnate hi khandaiha sah angin a sat chhum a, lei dana inthlahlel em emte pawh pakhatin kraws a vuan a, pakhatin a kalsan a. Duhzawng a thuhmun ta lo. Laina an inthen a, thian tha te, pa leh fa te, nu leh fate pawh an inthen a tul thin a ni.
      Kraws kawngah chuan hling chhun thi ser ser chauh kan tuar dawn lo. Thisen a luang a, chhah takin a luang a ni. Thisen chhuak tam chu thihna a ni. Helaiah tak hian kan fate rawngbawl tura kan phalna chu a kehsawm duh. Tisaa fate kan duatna hian kraws hmelmaah te min siam thin. Kan chhungkaw nawmsakna tur chin zela fate kan pek hian Krista zuia pen chhuak tur kan dal thei a ni. Kraws thiltihtheihnain kan fate a han zar ta a, an han inpek tak tak dawn chuan “Kraws ata kha lo chhuk rawh, in tidam la keini pawh min tidam rawh” tiin nu leh pa an ti chhe duh hle a ni. Lal Isua tih dan zuiin, “Setan, ka hnungah kal rawh, ka tan tlukna i ni e; Pathian thilte ngaihtuah lovin mihring thilte i ngaihtuah zawk a nih hi,” tia chhanna dawng ta hlawm ila khandaiha sah angin n^ kan ti mai ang.
      John Knox-a fanu, Jane-i chu John Welsh-a nen an innei a. A pasal chu protestant thurin a phatsan loh chuan a lu tan tura rorelsak a ni. Tan in hotute chuan Jane-i chu an bia a, “I pasal hian a thurin hi phatsan sela chhuah theih a ni chauh ang,” an ti a. Jane-i chuan a pasalin Isua a phatsana a hnena a nun reng theih chu a thlang lo. Krista avangin thi sela, Krista hnenah chuan nung sela a duh zawk a, “Pute u, a lu chu ka lo chang ang e,” a ti ta a ni. Kraws aia rapthlak zawk a awm lo. Kraws aia helna nasa zawk a awm hek lo. Kraws chu kan nuna kan thihna tur a ni lo va, kan thiha kan nunna tur a ni.
                        “Kraws-ah chuan,
                        Kraws-ah chuan,
                        Ka ropui awm rawh se;
                        Ka thlarau lui piah lama
                        Lawm taka chawlh thlengin.”
                                                ( www.synod.org)

Sunday, September 4, 2011

RAM CHU LALPA TA A NI -Rev. C. Chawngliana Bible : Sam 22 : 28

       Kan rama chanchin\ha a lo luh atangin kum za chuang a ni ta a. Thil ropui tak min tihsak a, min chawisangtu kan Pathian chu chu fakin awm rawh se. Hnam tin tan Pathianin an awmna tur ramri a siamsak \heuh a ni tih kan Pathian thu-ah kan hmu a. Mizote tan pawh Mizoram hi kan chenna turin min ruatsak a ni tih kan pawm thei em aw? I han ngaihtuah teh ang u. Mi tam tak chuan phaizawl zau pui pui, leilet \ha tak takte an han hmuh hian Pathianin ram \ha bik leh duhawm bik a pe niin an hre \hin a. Keini tlangram chhengchhe taka kan awm hi an hrethiam \hin lo a ni. Amaherawhchu kan Pathian hian tum neiin he ram hi min pe a ni tih kan ngaihtuah ngai em? Khati khawpa hnam mawl ni si kha a hnam atan min thlang a, khawvel tieng turin min din a duh a ni. Engtin nge Mizo hnam hi a him theih ang? tiin Pathianin fel takin rem a ruat a, min ngaihsak a ni tih hi kan ngaihtuah a ngai a ni.
    Kan unau, kan tlangmipui te phaizawl ram \ha thleng thla hmasaho hi an aia fing zawk leh tam zawk hnam dangin an lo chim ral ta a, vawiinah hi chuan hnam khawngaihthlak tak, mahnia ding chhuak thei tawh lo dinhmunah an lo ding ta hial mai. Keini hi khatih hunlai khan an aia mawl zawk leh chak lo zawk kan la ni a. Chuti chung chuan phai ramah hian lo tla thla ta ila anni ai hian kan ral nasa dawn. Vawiina Mizo hnam ropui taka lo ding chhuak ta leh Pathianin khawvel tieng tura kohhran ropui tak min lo dinsak hi hmuh tur a awm lo mai thei a ni. Chuvang chuan hnam dangte luh theih lohna tlangram chhengchhia leh ei leh barte pawh thar theih mang lohna tur hmunah hian kan hnam hi Pathianin min thukru a, he ram hi kan hnam chenna atan min lo pe a ni.
    Pathianin he ram min pek chhan chu a chhungah hian a duhzawng ang taka a hnam thlante kan chen a, a thu chu kan hnam nun inphuar khawmna a lo nih a, chumi atanga rah tam tak chhuak a, khawvel tieng tura feh chhuah hi ram min pek chhan leh hnam min din chhan chu a ni ta a ni. Chutiang tak ti tur chuan kan hnam hian ke a pen em tih erawh kan ngaihtuah a ngai viau a ni. Kohhran hrang hrangten missionary tam tak thawn chhuakin hna thawk mah ila, kan nunah kan inenfiahna tur thil tam tak chu a awm a ni. Kohhran pawl hrang hrangte hian kan pawl hrang rilru hi eng emaw chen chu kan pawl invawn nun nan leh kan kohhran tih chaknan kan kalpui a ngaih chin chu a awm ngei mai. Amaherawhchu Pathianin hnam khat, chhungkhat atana min koh kan nih avangin kan pawl hranna rilru hi kan lak len lutuk chuan Pathian min koh chhan hi kan ti hlawhtling thei lo ang. Pawl hranna rilru paih a, Lalpan min kohna chhan zawk Pathian ram tizau tura inpumkhat zawka hna kan thawh hian Pathian duhzawng chu kan ramah hian tih puitlinin a lo awm chauh dawn a ni.
    Rinawmna thu-ah hian kan inenfiah a ngai ta a ni. Hmanah chuan kan pi leh pute khan kawng an khar a, thingfakin kawng an do mai a, tumah an lut ngai lo. Nimahsela, tunah chuan tala lianpui pui, pakhat mai ni lo pahnih pathuma kan kalh pawhin kan him zo ta lo. Thin thi-in mi tam tak kan mu thei lo a, kan ralmuang lo tlat a ni. Kristianna kum za chuang kan hman mek laia kan hnam nuna rinawmna lo tlu chhe mek hi a pawi hle a ni. Chuvangin kohhran tinte hian rinawmna hi inzirtir thar leh ang u.
    Ruihlo-in kan \halai tam tak a tibuai a, nunna chân pawh an tam ta hle. Tin, mipat hmeichhiatna thu-ah pawh kan hnam hi kan hming a hliau ta hle’
mai. Hemi kawnga inthlahdah leh Pathian ngaihsakna nei loa nuam Ram chu Lalpa ta a ni’ chhunzawmna...
chenho reng reng hi a tawpah chuan hnam tlu chhia an lo ni fo \hin.
    Ka sawi leh duh chu zuk leh hmuam thu hi a ni. Kan ram hi India ramah mipui cheng zat a\anga chhuta zuk leh hmuama insum lo ber kan ni. Zir miten an han zawt kual a, sim tum, sim duh percent chu a hniam em em mai a ni. Nu leh pa mai ni lo, naupang zawkte thlenga zuk leh hmuam kan buaipui ta hi a pawi hle a ni. Hnam dang an lo kal a, Mizote chu Kristian an ni a, kohhran ropui tak a ding a ni, kohhran chak tak a ding a ni tia kan chanchin zir tura lo kalte hian engatinge heti tak maia zuk leh hmuam in uar, an ti \hin. Chhan a har, sawi tur kan nei \hin lo. Hnam dangten min han hmuh hian Lal Isua hmel an hmu thei lo a, ringlo mite tihawm nia an ngaih avangin Lal Isua hmel hi an chhiar thei \hin lo a ni. Chuvangin kan thil tih leh chin lai mekte hi i ngaihtuah chiang ang u. Sim turin kan thinlung pawh i buatsaih ang u.
    Engtin nge kan tih tak ang le? A insiam \ha hmasa tur chu sorkar ni lo-in kohhranho hi kan ni. Pathianin Israelte a chhungkua atan a thlang a, mahse amah an theihnghilh \hin avangin nasa takin a hrem \hin a ni tih kan hria. Keini pawh Pathianin he ram hi min pe a, ram chu LALPA ta a ni. Kan chenna atana min pek, kan chen hawhna a ni. A chhungah hian him taka kan chen reng theihna tur chuan he ram min petu leh hnama min tungdingtu tana rinawma kan awm hian kan hnam hi chu a dam ang a, tundinin kan awm zel ang. Amaherawhchu Israel-te anga kan inthlah dul erawh chuan chhiatna hi kan bak a ni. Kan rama sualna lo pung mek leh min chim veltu hrang hrang han ngaihtuah hian kohhranhote hi ngawih a hun tawh lo a, aw kan chhuah a hun a, hna kan thawh a hun a, \an kan lak a hun a ni. Kan rama sualna chi hrang hrang rawn lut te hi hnawtchhuak leh hneh tura Pathian ralthuam famkima inthuam chunga ke kan pen hi a va tul ta em.
    Kan ram sorkar pawh hian theihtawpin hma a la \hin a, sorkar hmasa leh tuna ding lai pawhin theihtawp an chhuah \hin. Nimahsela sorkar chakna leh sum leh pai hausakna a\ang hi chuan hneh theih a ni lo a, setana hmanrua mai a ni leh zawk \hin. Chuvangin, chung zawng zawng chu a kal dik theihna tur leh sorkarin a hmalakna te, hmanrua a rawn chhawp zawng zawngte hi hmanraw tling leh \angkaia hman a nih theihna turin Pathian kohhranhote hian \awng\aina nen kan lo thawhpui a, \an kan lo lak ve hi kan tih tur chu a ni. Chu chuan sorkar hmalakna hi a tipuitling thei dawn chauh a ni. Hetih lai hian sorkar hmalakna lamah pawh a nih tur ang ni lo, a hmanna tura hman loh, ram changkanna tura buatsaih ni si changkanna tur atana hman theih tak loh thil tam tak hi a awm a ni.
    Heng thil zawng zawng hi kan tih reh a, Pathianin he rama min din chhan ang ngeia kan awm a nih phawt chuan khawvelin he ram hi a thlir ang a, khawvel tieng turin min buatsaih dawn a ni. Heng zawng zawngah hian Kohhranhote hian mawhphurhna kan nei a ni tih i hria ang u. Pathianin a hnam atana a kohte kan ni, a chhungkua atana a thlante kan ni, intih hranna rilrute hian kan hnathawh tur tam takte min tibuai a, chuvang chuan inpumkhatna rilru pu turin inbuatsaih thar ang u. Kohhranho te hi kan tih tur dik tak, khawvel tieng tur leh Mizoram siam tha tura tangkaia kan din theihna turin a mawhphurtu lian ber kan ni. Ram chu LALPA ta a ni, Lalpan a thu malsawm rawh se.