Sunday, May 22, 2011

KOHHRAN (|HALAI VERSION)-Rev. K. Lalthlanpuia

Tunlai \halai te zingah ‘Kohhran hi eng nge ni?’ tih zawhna chhang dawn ta ila, kan chhan dan a inang lo hlawm thei hle ang.  A chhanna kan sawi hmain tunlai khawvelin Kohhhran chungchanga kan ngaihtuahna min  kaihruaitu chi hrang hrang i lo thlir ho teh ang.
1. Kohhran chu thil naran ve mai a ni:        Kohhran inkhawm leh thil tihna hrang hranga kal ve ngai mang lo te chuan TV, lehkhabu leh thawnthu bu lama phuahchawp/ngaihruatna (fiction) leh ngaihdan hrang hrang an chhiar a\ang te, chung chhiar \hin/ en \hin te titi a\angin ngaihdan an siam ve fo \hin. Pastor, Upa leh Kohhran hruaitute mi pamham leh dik lo chanchin te, Kohhran kalphung hrul deuh hlek zirtirna hrang hrang hmang ten an ngaihdan leh rin dan suangtuahna an remkhawm a, mi rilru an hneh thei hle (eg. Simpsons cartoon series, Da Vinci Code…etc). Kristian ni ve lo te tan pawh tel ve chakawm loh khawpin an chhuah ve fo \hin. Heng mite hian Kohhran hi thil danglam tehchiam ni lovin thil naran ve mai ah an ngai \hin.
2. Kohhran leh Association dangte:    Mi \henkhat chuan Kohhran hi pawl dang organization leh thil thleng (event) dangte nen kan khaikhin fo \hin. Entirnan, Concert-ah kan kal a, hall chhungah kan \hu a, Dawhsan (stage) lama kan thlir a, concert a hmuhnawm chuan kan phurin nuam kan ti \hin, a chang chuan kan kut kan beng a, kan lo au ve nasa \hin. Biak Inah pawh hian Maicham leh Pulpit vela chetla boruak thlira, mahni duhzawng tih puitlinna atan lo thlirtu ah kan \ang fo. A danglamna awm chhun chu ticket man a awm ve lo. Duh chuan pawisa a pek loh theih.  
    Hunbi nei takin inhmuhkhawmna a awm \hin. A huho leh mimal ang pawhin \hian siamna remchang tak  a ni. Member an awm a, Committee member a nih theih a, tute tan pawh hruaitu nih theihna kawng a inhawng, thil chi hrang hrang leh peng hrang hrang a tam a, tu tan pawh hman \angkai theih a ni.
3. Kohhran chu damdawiin ang mai a ni:    Kohhran pawh hi damdawiin ang mai hian ngaih palh awl tak a ni. Kan taksa a damloh chuan damdawiinah kan inenkawl \hin. Thlarau nun atan pawh Kohhran a inhawng \hin. Kohhran leh  Damdawiin pawhin min \anpuitu tur \ha tak an lo nei ngei \hin. Kan mamawh mil zelin \anpuina leh enkawlna kan dawng thei a ni. Mizoram pawn lam leh khawvel hmun hrang hrangah pawh Kohhran leh damdawiin hming inang leh in\awm an tam hle (Presbyterian Kohhran/Hospital, St. Mary’s Church/ Hospital etc…).
Khing kan tarlan hrang hrangte leh Kohhran kan tih hian in anna tam tak an nei ngei a ni. Chumi a nih avang chuan Kohhran zawka hi hmuh naran leh danglamna nei hran vak lova ngaihna hi tunlai khawlvelah a lian hle.
Khaikhawmna:
    Concert ang mai a hmutu tan pawh, Inkhawm chu concert ni mahse a thlirtu chu keimahni nilovin Pathian ni zawk se. Inkhawm zawng zawng leh hun hmangtute chuan Pathian lawmzawng tur, a thlirtu Pathian tan hmuhnawm leh lawmawm a ni tur a ni.
    Kohhran chu \hian siamna hmun, inhmuhkhawmna hmun satliah a ni lo. Association leh pawl dang anga member te chauh huap a ni bawk hek lo. Mi zawng zawng tan member leh member ni ve lo te tan pawh a leng vek a. Member ni ve lo te hi a ngaihpawimawh zawkin an tan a thawk \hin zawk mah a ni.
    Kohhran chu damdawiin a ni satliah mai lo, Lal Isua pawh khan he tihdam rawngbawl hna hi a hna pui ber pakhat a ni. Kohhran chuan Hospital dang angin a damlote damna ringawt a buaipui lo. A hnen pan tute damlo chu tidamtu ah  a buatsaih zui zawk \hin. Entirnan, Damdawiina kan awm in, nurse leh doctor nih ve kher kan tum lo. Kohhran ah erawh chuan damlo kha ti damna hna thawktu atan a buatsaih zui \hin a ni.
    A tawp berah chuan Kohhran chu Ringtute inpawl khawm an ni a, beiseina leh rin dan thuhmun vuan tute an ni. Hmangaihna, dawhtheihna, induhsak tawnnain a phuarkhawmte an ni. Kohhran chuan tumah duhsak bik a nei lo, ngaihpawimawh bik a nei hek lo. Mimal tui zawng leh phur zawng ringawt ni lovin mi zawng zawng tana \ha turin a thawk \hin. Motor pakhatah hian steering (a khalhna) panga vel awm sela, a buaithlak ngawt ang, mahni duhna lam \heuhah herh kawi tum se a tlan thei lovang. Kohhran pawh hi a neitu Lal Isua a driver-ah kan hman chuan hma lam panin a tlan thei dawn a ni. Hruai kawi tum leh driver dang an awm chuan a tlan hleithei lo \hin a ni.

Sunday, May 15, 2011

LOKAL LEHNA A LA THLENG LO! (Matthaia 24: 23- 27) - Tv. Lalhmunmawia Pachuau

Tunlaiin mi thenkhatin Lal Isua chu lo kal leh reng tawh angin  an sawi ta thuak thuak mai.
    Lal Isuan hun hnunhnungah chuan Krista chu a lo kal nawn leh tawh reng a ni tia sawi an awm dawn tih a sawi lang nghe nghe (Mt 24: 23)
    Mi \henkhatin tu emaw ber chu ‘Isua a ni’ tiin an sawi zawm fo hi Lal Isua thusawi han ngaihtuah chuan a mak lo hle thung.
    Hetah tak hian kristian te kan fimkhur a ngai a ni. Mi \henkhat fimkhur tawk lo taka chang chhah bik leh dawng \ha bika inngaiin an ngaihdan chu dah lianin Pathian thu him lo takin an kalpui fo a ni. Chu chuan mi \henkhat a ti thlabar a, rinna lama chak lo te beidawngin an siam fo mai.
    Lal Isua chakna leh thiltihtheihna ring zo lo ni awm taka ‘sakawlh’ lo hlauh chiam mai te hi Bible zirtirna tluantling a ni lo. Bible hi chhandamna thu hlawm a ni tluanchhuak zak a, chumi a nih laia hlauh tur lo zawn chhen mai chu kan rin Pathian duh dan a nih a rinawm loh hle a ni.
    Lal Isua lokal leh hun chu amah ngei pawhin a hriat loh laia keini lo hriat rual a ni lo. Chuvangin a lo kal leh hun chu eng hun pawh nin se tu mihring mah hian kan hai dawn lo tih a chiang.
    Amah Lal Isua ngeiin a lokal leh hun chu chhak lama kawl lo phe chhuak, thlang lam thlenga hai rual lohva lang ang mai hian a chiang dawn a ni tih a sawi (Matt 24: 27). Chutiang hun a thlen hma chuan Lal Isua hi a lo la kal nawn lo tih kan chian a tha awm e.
    Engpawhnise, Lal Isua chu engtikah pawh lo kal thut thei a ni a, chuvang chuan a lokal huna thlabara kan awm lohnan kan nitin nunah- fianrial leh midang zingah pawh Pathian lawmtlaka kan awm a \ul (Rom 12: 1). 

Sunday, May 8, 2011

NUN KRISTA HI RAWNGBAWLNA A NI (Marka 16:5, Johana 20:21,Thupuan 3:16, Ephesi 2:10) - Rev.Vanlalnunmawia Jongte

Mihringte hi khawvela kan awm chhan ber chu rawngbawl tur leh chanchin\ha puang darh turin a ni. Hun hrang hrangah rawngbawl dan a inang lo a, Thuthlung hluiah chuan Juda-te rawngbawl tur leh chanchin\ha puangdarh tura koh an ni a. Pathianin Kristaah Thuthlung thar rawn buatsaihin chumiah chuan kan zain rawngbawl tura koh kan ni a.
    Rawngbawlna hi sawmna ni lovin thupek a ni a, \halai te  pawh hian raw ngbawl tura thupek khauh tak kan dawng a, hei hian ‘rawngbawl tura chhandam’ leh ‘chhandam tura rawngbawl’ a huam ve ve a. Isua khawvela a lo kal chhan ber chu rawngbawl a, chhandam turin a ni a, “Pa hnathawh chhunzawm hi ka chaw tui ber a ni” a ti hial. Chutiang bawkin a hnung zuitu te chuan an chaw tui ber chu Chanchin\ha hrilh hi a ni.
    Rawngbawlna chi hrang hrangin a tum chu chhandamna a ni. K|P thiltum hrang hrang te hmangin rawngbawlna i lo thlir ila-
    (1) Isua rinna leh amah anna kawnga \halaite hruai:-
    Isua khan a naupan lai a\angin inkhawm a ngai pawimawh hle a, keini a thisena silfai te pawh hian kan sualte hmufiah a, inpawlkhawm hi kan tih tur a ni. Isua hnena \halaite hruai tur chuan inkhawm hi kan mawhphurhna a ni. Rawngbawlna hi inkhawmah a in\an fo.Ringtu te chu inchhem alh a, in chawm tawn tur kan
ni a, chak phut a rik hluai aiin zawi zawi a hmasawn hi a tlo zawk fo.
    (2) Kohhran kutke ni tura \halaite kaihhruai:-
    Kut leh ke tel lo chuan engmah a tih theih loh ang hian \halaite tel lo chuan tar leh naupang te rinfawt chuan thil an ti thei tak tak lova,rawngbawlna a chak thei lo a, \halai rawngbawl tura inpe an tamna apiangah Kohhran a chak \hin. Ran chhawr loh an hman tlak loh ang hian \halaite pawh rawngbawltu \ha ni tur chuan Kohhran inkaihhruai naah chhawr zawi kan ngai. Ringtu chak lo te tih chak hi kan mawhphurhna a ni a, chuvangin in ngaihvena in huihai hi a pawimwh em em a ni.
    (3) Kohhran hnathawh tih puitlin:-
     Bible hmun tam takah Pathianin a rawng bawl turin \halai te a ko tih kan hmu a. |halaite rawngbawlna leh inpekna avangin keini Mizote pawh khawvel hriat kan hlawh a, Mizo zing a martar kan neih te pawh \halai hlir an ni. Chungte chu Tv. Chalbuanga, Khandaih khuaa 1906 a tihhlum te, Nl.Biakchhungi Manipur a hnuh hlum leh Nl.Rohmingthangi Marpara (Tuipuibari) te an ni a, hengte hian \halaite rawngbawlna ropuizia a lantir. Inpekna leh inphalna tel lo chuan rawng a bawl tak tak theih loh. Isaia koh a nih khan Pathianin“Tunge ka tirh ang a, tunge ka tan kal ang?” a tih chuan “Kei heta hi ka awm e, mi tir ta che” a ti a. Chutiang bawkin engmi pawh ni ila rawngbawl tura inphalna kan neih phawt chuan Isuan min hmang duh vek a ni.In phal lo tlat erawh chu hman theih an ni lo. Rawngbawl tura inphalna kan neih phawt chuan kan awm angin Isua pan ila, thlarau thianghlimin tih tur min hriattir mai dawn a ni.
    (4) Thil \ha ti tura siam (Ephesi 2:30) :-
    Lalpa chuan kan hriat hmain min thlang tawh a, hriatna dik takin min hriain min thlang tawh a ni.Khawvela kan lo piang hi tihpalh a ni lova, Pathian thil ruat lawk a ni zawk. Keimahni in ni a kan inhriat dan hi a pawimawh lo fo. Thil\ha ti turin Isuaah siamin kan awm a, chu chu kan awmna tur leh kan nun chhan ber a ni. Mihring ngaihdana kawng \ha awm taka lang hi thihna kawng tam tak a awm a. Engtin nge thil \ha kan tih ang? Thil \ha tih tur kan hriat a kan tih theih chu Lal Isua hmingin ti ila, rawngbawl tura inpeknaah hian a lo lan anga pen chhuah mai hi kan tih tur a ni. Tun hun a\ang zela tih tak zeta Lalpa rawngbawl hi a \ul a, kan theih tawk a tam lo maithei, mahse thlarau thar nen Lalpa lawmtlak a pen chhuahna thinlung thar a pawimawh hle a ni.
    A tawp berah chuan Thupuan 3-a  Laodikei Kohhran hnena thuchah kan hmuh angin, kan nih lam lam chu kan nih chhuahpui a ngai a, \halaite hi thil \ha ti tura chatuan atana buatsaih lawk kan nih avangin thlarau thara rawngbawl turin inbuatsaih thar ang u.